راه های درمان پسوریازیس
بیماری پسوریازیس، یک بیماری شایع پوستی است که، چرخه زندگی سلولهای پوستی را بهم می‌زند. پسوریازیس با افزایش سرعت ساخت سلول بر سطح پوست ، باعث بوجود آمدن تکه های نقره ای ضخیم و خارش دار، خشک و یا تکه های قرمز که گاهی اوقات دردناک هم هستند، می‌شود. این تکه ها بیشتر در نقاط اطراف پوست سر، آرنج و زانو ظاهر می‌شوند. برای بعضی از افراد بیماری پسوریازیس فقط آزاردهنده است، اما برای بعضی دیگر این بیماری بخصوص اگر با ورم مفاصل همراه باشد، باعث از کار افتادگی می‌شود.
انواع روش‌های درمانی
- درمان‌های موضعی
- نور درمانی
- داروهای سیستمیک
- بیولوژیک
- درمان‌های جدید خوراکی
- طب مکمل و جایگزین.
درمان پسوریازیس
در حال حاضر این بیماری درمان قطعی ندارد، اما داروهای بسیاری وجود دارند که با استفاده از آنها، بیماری پسوریازیس کنترل می‌شود. با توجه به متفاوت بودن پسوریازیس در افراد مختلف، روش درمان در هر فرد بسته به سن، جنس، شغل، وسعت بیماری و بسیاری از عوامل دیگر متفاوت خواهد بود.در درمان پسوریازیس مدیریت و کنترل بیماری اهمیت دارد. صحبت با دکتر برای پیدا کردن یک درمان برای کاهش یا حذف نشانه‌های پسوریازیس لازم است. یک درمان برای یک فرد مبتلا به پسوریازیس ممکن است برای دیگری کار نکند؛ بنابراین مهم است که گزینه‌های درمانی مختلف را بدانید و سعی در پیدا کردن روش مناسب برای درمان پسوریازیس خود داشته باشید.
مکانیزم
پسوریازیس با یک رشد غیرطبیعی بیش از حد و سریع مشخص لایهٔ اپیدرمی پوست همراه است. تولید غیرطبیعی سلولهای پوستی (به خصوص در زمان ترمیم زخم) و بیش از حد بودن سلولهای پوست دنباله‌ای از حوادث آسیب شناختی در پسوریازیس می‌باشد. در پسوریازیس سلولهای پوست هر ۵–۳ روز به جای معمول ۳۰–۲۸ روز جایگزین می‌شوند. این تغییرات از بلوغ زودرس کراتینوسیت ناشی از آبشار التهابی در درم شامل سلولهای دندریتیک، ماکروفاژها، و لنفوسیت‌های تی (سه زیرگروه از سلولهای سفید خون) بوجود می‌آیند. این سلولهای ایمنی از حرکت درم به اپیدرم و ترشح سیگنال‌های شیمیایی التهابی (سایتوکاین) مانند عامل نکروز توموری آلفا، اینترلوکین ۱β، اینترلوکین ۶ و اینترلوکین ۲۲ بوجود می‌آیند. این ترشح سیگنال‌های التهابی هستند که سلولهای کراتینوسیت را به تکثیر تحریک می‌کنند. این یک فرضیه است که پسوریازیس شامل نقص در سلولهای T تنظیمی، و در سایتوکین نظارتی اینترلوکین ۱۰ می‌باشد.جهش‌های ژن پروتئین‌های درگیر در توانایی پوست به عنوان یک مانع عمل در نشانگر حساسیت برای توسعه پسوریازیس شناخته شده‌است.
DNA یک محرک التهابی در بیماری پسوریازیس است و تحریک گیرنده‌های روی سلولهای دندریتیک خاص، که به نوبهٔ خود تولید سایتوکین اینترفرون α می‌کند. در پاسخ به این پیامهای شیمیایی از سلولهای دندریتیک و سلولهای T، همچنین سلولهای کراتینوسیت سیتوکین‌هایی را ترشح می‌کنند به عنوان اینترلوکین ۱، اینترلوکین ۶ و فاکتور نکروز توموری-α، که به سیگنال سلولهای التهابی در پایین دست می‌رسند و تحریک التهاب اضافی می‌کنند.سلولهای دندریتیک پل دستگاه ایمنی ذاتی و دستگاه ایمنی تطبیقی بدن است. آنها در ضایعات پسوریازیس افزایش می‌یابند و موجب تکثیر سلولهای T و سلولهای نوع ۱ کمک‌کنندهٔ T (سلولهای Th1) می‌شوند. ایمونوتراپی هدفمند و همچنین پسورالن و فرابنفش (PUVA)درمانی می‌تواند تعداد سلولهای دندریتیک را کاهش دهد و به نفع یک لنفوسیت تی کمک‌کننده در الگوی ترشح سیتوکین بیش از یک پروفایل سیتوکین سلول وابسته به Th1/Th17 عمل کند. سلولهای T پسوریاتیک از درم به اپیدرم حرکت می‌کنند و اینترفرون γ و اینترلوکین ۱۷ ترشح می‌کنند. اینترلوکین ۲۳ به القاء تولید اینترلوکین ۱۷ و اینترلوکین ۲۲ شناخته شده‌است. آثار اینترلوکین ۲۲ در ترکیب با اینترلوکین ۱۷ برای وادار کراتینوسیت به ترشح سایتوکاین نوتروفیل-جذب عمل می‌کند.
درمان‌های موضعی
درمان‌های موضعی با تماس به پوست استفاده می‌شوند و معمولاً اولین درمان است که امتحان می‌کنید، زمانی که با پسوریازیس تشخیص داده می‌شوید. درمان‌های موضعی را می‌توان بدون نسخه یا با نسخهٔ پزشک خریداری کرد.
کورتیکواستروئیدهای موضعی معمولاً شایعترین درمانی است که برای پسوریازیس استفاده شده، باعث کم شدن التهاب و تحریک پذیری پوست می‌شود. خیلی از اوقات پزشک ترکیبی از یک داروی از بین برندهٔ لایهٔ شاخی (کراتولیتیک) مانند اسید سالیسیلیک و استروئید موضعی را تجویز می‌کند. نکتهٔ مهم در مصرف کورتیکوستروئیدهای موضعی آن است که غالباً پس از مدتی، دیگر آن پاسخ مطلوب ابتدایی حاصل نمی‌شود، ضمن آنکه خطر نازک شدن پوست در اثر مصرف این داروها نیز وجود دارد؛ بنابراین انتخاب دقیق نوع استروئید موضعی و مصرف درست آن می‌تواند باعث کم شدن این اثرات ناخواسته شود.علاوه بر کورتیکواستروئیدهای موضعی و داروهای کراتولیتیک داروهای قدیمی تری چون قطران زغال سنگ و دیترانول نیز از مدت‌ها قبل در درمان پسوریازیس بکار رفته و با اثرات قابل قبولی همراه بوده‌است. همچنین استفاده از ترکیبات موضعی ویتامین( D3 کلسیپوتریول و کلسیتریول) نیز در درمان این بیماری با نتایج خوبی همراه بوده است. تازاروتین نیز یک ویتامین مشتق شده، رتینوئید موضعی است که برای کم کردن رشد سلولهای پوست استفاده می‌شود. محصولات دیگر حاوی موادی مانند آلوئه ورا، جوجوبا، پیریتیون روی و کپسایسین وجود دارد، که برای مرطوب کردن، تسکین دادن، کاهش مقیاس یا تسکین خارش استفاده می‌شود.
نور درمانی
نور درمانی، شامل تاباندن نور ماوراء بنفش به پوست به صورت منظم و تحت نظارت پزشکی است. درمان در کلینیک پوست یا در خانه با دستگاه فتوتراپی انجام می‌شود.بسیاری از اوقات هنگامی که صحبت از درمان با اشعه می‌شود، بیمار آن را با رادیو تراپی یا پرتو درمانی یکسان تصور می‌کند، در حالیکه غالباً منظور از درمان با اشعه در پسوریازیس در واقع درمان با طول موج‌های خاصی از نور می‌باشد. در واقع در این روش که از قدیمی‌ترین روش‌های درمانی در بیماری‌های جلدی می‌باشد، بیمار پس از مصرف دارویی به نام پسورالن (p) ، که از عصارهٔ گیاهان خانوادهٔ هویج بدست می‌آید، در برابر اشعهٔ ماوراء بنفش (UVA)قرار می‌گیرد. از همین روست که به این روش درمانی، PUVA درمانی گفته می‌شود. هرچند PUVA درمانی نیز عاری از عارضه نمی‌باشد، اما در کل روش بسیار مؤثری در درمان پسوریازیس‌های وسیع و مقاوم بوده و معمولاً تا ماه‌ها تأثیر آن پایدار باقی می‌ماند. امروزه علاوه بر PUVA از طیف‌های اختصاصی‌تری از ماوراء بنفش همچون UVB نیز در درمان پسوریازیس استفاده می‌شود. این روش‌های درمانی غالباً در بخش‌های پوست بیمارستان‌ها، مراکز تخصصی پوست و گاهی نیز در مطب پزشکان یا با استفاده از نور خورشید انجام می‌شود.
داروهای سیستمیک
داروهای سیستمیک داروهای تجویزی است که به صورت خوراکی یا تزریقی می‌باشد و در سراسر بدن کار می‌کند. آنها معمولاً برای افراد با پسوریازیس و ورم مفاصل پسوریاتیک متوسط تا شدید استفاده می‌شوند معمولاً متوترکسات اولین دارویی است که برای این منظور بکار می‌رود. این داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی که در سال ۱۹۵۱ برای اولین بار در درمان پسوریازیس مصرف شد تکثیر سلولهای پوست را کم کرده و غالباً بخوبی بیماری را کنترل می‌کند. متوترکسات می‌تواند هم بصورت خوراکی و هم تزریقی مصرف شود و غالباً پس از چند هفته اثر آن ظاهر می‌شود.
همچنین مشتقات ویتامین آ که به رتینوئیدها معروف هستند مانند اسیترتین (نئوتیگازون) با کاستن تکثیر سلولهای پوست، باعث بهبودی پسوریازیس می‌شوند. از داروهای دیگر می‌توان به سیکلوسپورین یک داروی سرکوب‌کننده سیستم ایمنی که اولین بار برای کمک به جلوگیری از رد پیوند در بیماران پیوند عضو مورد استفاده قرار گرفت و داروهای تأیید نشده برای درمان پسوریازیس مانند هیدروکسی اوره، ایزوترتینوین، مایکوفنولات موفتیل، سولفاسالازین و تیوگوانین اشاره کرد. طبیعی است که تمام این داروها با نظر پزشک تجویز شده و برای اطمینان از بی‌عارضه بودن آنها، انجام آزمایش‌های پایه و دوره‌ای ضروری است.
در هر حال، آنچه در مورد داروهای سیستمیک در پسوریازیس بسیار اهمیت دارد، این است که بجز موارد استثنایی، نباید از کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی در این بیماری استفاده شود. مصرف این داروها، اگرچه ممکن است باعث بهبودی ظاهری اولیه شوند، ولی متعاقباً علاوه بر اثرات سوء متعددی که دارند، باعث شعله‌ور شدن بیماری یا تبدیل شدن آن به اشکال خطیرتر را دارند.
نکتهٔ دیگری که بسیار اهمیت دارد، این است که هنگامی که یک خانم مبتلا به پسوریازیس در سنین باروری تحت درمان با داروهای سیستمیک قرار می‌گیرد، باید بدقت از نظر پیشگیری از بارداری توجیه شود. در مورد برخی از این داروها حتی تا ماه‌ها پس از قطع دارو نیز بارداری می‌تواند خطراتی برای جنین در پی داشته باشد.
